Regiobrede ondersteuning in alle fasen van dementie
Doel van het nieuwe project ‘Vertrouwd thuis met dementie’
door Hettie Vogel, redactielid Precies! namens de ziekenhuizen
De zorgvraag rondom dementie in de regio Eindhoven-De Kempen is hoog en gaat nog verder groeien. Tegelijkertijd is er grote behoefte onder ouderen om zo lang mogelijk thuis te leven – en daar ook te sterven. Met het project ‘Vertrouwd Thuis met dementie’ willen we optimale ondersteuning in de thuissituatie realiseren voor mensen met dementie en/of de mantelzorger in alle fases van de ziekte.
Henk Coppens, voorzitter Alzheimer Nederland regio Zuidoost-Brabant: “In Precies!-verband werken we samen aan een transparant programma, waar zowel mantelzorgers als hulpverleners regiobreed baat bij gaan hebben. Wij zijn als Alzheimer Nederland blij dat we hieraan een bijdrage kunnen leveren.”
De opgave in de regio Eindhoven-de Kempen rondom dementie en ouderen is duidelijk: het aantal ouderen in de regio Zuidoost-Brabant stijgt met 30% en groeit harder dan het landelijk gemiddelde. Daarnaast ligt het aantal inwoners met dementie in de regio 10% hoger dan het landelijk gemiddelde en de prognose laat een sterke stijging zien. In combinatie met een lager mantelzorgpotentieel in onze regio, is het geen verrassing dat de zorgvraag rondom dementie nu al hoog is en naar verwachting nog sterker groeit in de toekomst. Henk: “In onze regio leven ruim 14.000 mensen met dementie. Naar verwachting verdubbelt deze groep in komende 15-20 jaar. Als je je realiseert dat ieder van hen bijna drie mantelzorgers om zich nodig heeft, krijg je een idee van de omvang van de uitdaging.”
Viviënne Huppertz, Regiocoördinator ‘zorgprogramma ouderen met een kwetsbare gezondheid’ en projectleider Vertrouwd Thuis (samen met Peter van Heesch en Jeannette Telder): “Tegelijkertijd zien we een andere behoefte onder ouderen, namelijk zo lang mogelijk thuis het leven willen leven zoals ze gewend zijn. Met zoveel mogelijk eigen regie, zelfredzaam en ondersteund door hun netwerk. Op dit moment verhuizen ouderen met dementie vaak naar een verpleeghuis omdat het thuis niet meer lukt. Soms had men een verhuizing naar het verpleeghuis graag voorkomen en was er juist de wens om tot en met het levenseinde thuis te blijven. Daarbij is deze beweging ook nodig om in de toekomst passende zorg en ondersteuning te kunnen blijven bieden aan de groeiende groep van mensen met dementie.”
Cliëntreis met meer nadruk op welzijn
Er gebeurt al heel veel moois in onze regio om mensen met dementie in alle fases te ondersteunen. Maar nog niet overal. En dat is wat we nastreven: in de hele regio optimale ondersteuning van mensen met dementie en hun omgeving. Dat begint met het versterken van de oudere en het eigen netwerk om mee te kunnen blijven doen en onderdeel te blijven van de maatschappij. Passende daginvulling helpt daarbij en daar is op sommige plekken nog veel in te verbeteren. Ook DemenTalent is een mooi voorbeeld dat we graag groter maken in de regio.
Als het ziekteproces vordert, zijn korte lijnen met de specialist ouderengeneeskunde en andere paramedici cruciaal. Deze samenwerkingsafspraken moeten regionaal dekkend zijn, ook met alle geclusterde woonvormen. Daarnaast willen we een ‘Eerste hulp bij omvallen team’ beschikbaar maken voor als er thuis een escalatie is of de mantelzorger valt uit. Daarmee voorkomen we dat mensen op de spoedeisende hulp belanden terwijl daar medisch gezien geen aanleiding toe is. Tot slot willen we het thuis sterven vaker mogelijk maken van met een goede kwaliteit van het levenseinde.
“Het is goed dat we met velen bruggen bouwen en elkaar versterken”
Goede basis
Mede op basis van de wetenschap van de kwetsbare momenten in de cliëntreis is door Alzheimer Nederland een dementiescan gemaakt, een hulpmiddel om met alle betrokkenen in de zorg- en welzijnsketen in kaart te brengen wat er goed gaat en wat verbetermogelijkheden zijn.
De scan is nu in een aantal gemeenten van onze regio uitgevoerd en de resterende gemeenten staan gepland. Hiermee is dus ook in kaart gebracht welke initiatieven er al zijn. Henk is blij met het beeld dat deze scan opleverde: “De basis is heel goed in Zuidoost-Brabant. Er gebeuren al veel goede dingen met de zorgtrajectbegeleider als spin in het web. We kunnen aansluiten bij bewegingen die er al zijn, zoals de wijkgerichte aanpak van DE STAP naar gezonder. Het is goed dat we met velen bruggen bouwen en elkaar versterken. Dat ontlast de cliënten en het helpt mantelzorgers en ook zorgverleners om door de bomen het bos te zien.”
Netwerk aan de voorkant
In het versterken van het eigen netwerk is een goed aanbod van passende daginvulling van groot belang. Henk: “Zowel voor de oudere als voor de mantelzorger is het belangrijk om binnen rollatorafstand minimaal twee keer per week een zinvolle dagbesteding te bieden. Hoe vroeger je daarmee start, hoe makkelijker dat gaat. Met het aanleveren van hulpmiddelen is het bijvoorbeeld al mogelijk om iemand langer te laten deelnemen aan het koor of andere bestaande activiteit. Ook reeds bestaande ontmoetingsplekken voor ouderen worden dementievriendelijk gemaakt, zodat deze benut kunnen worden door ouderen met dementie.”
Vangnet aan de achterkant
In de latere fases wordt meer acute hulp van belang. Hier biedt een Eerste Hulp bij Omvallen-team uitkomst. Dit team bestaat uit mensen uit het eigen sociale netwerk en professionals. Zij kunnen direct inspringen als de persoon met dementie en/of het eigen netwerk omvalt, bijvoorbeeld door tijdelijk 24/7 zorg thuis te leveren of indien nodig gebruik te maken van een ‘acuut bed’, waarbij de insteek altijd is gericht op het – indien mogelijk – terugkeren naar de thuissituatie. Henk: “Voor veel mantelzorgers is het hun grootste nachtmerrie dat ze nergens terecht kunnen in noodgevallen. Alleen al de wetenschap dat er een vangnet is, neemt veel angst weg.”
Tenslotte wordt er binnen het programma vertrouwd thuis met dementie in samenwerking met het netwerk palliatieve zorg en andere samenwerkingspartners gekeken naar wat er nog meer nodig is om vaker ‘vertrouwd thuis sterven’ mogelijk te maken. Uit eerder onderzoek is gebleken dat casemanagement, tijdige proactieve zorgplanning gesprekken en een veilige leefomgeving belangrijke factoren zijn. We verkennen dit ook met het Expertise Centrum Dementie & Technologie. Er kan al zo veel, maar mensen weten het vaak niet te vinden.
Om de beweging naar een leven lang thuis bij dementie te kunnen realiseren is vorige week de ‘snelle toets’ ingediend bij de zorgverzekeraar namens vele netwerkpartners. Na goedkeuring werken we de komende maanden samen aan een gedetailleerder ‘transformatieplan’. Wordt vervolgt dus!
juni 2024